Jakie są główne założenia do stworzenia miasta zrównoważonego? To przede wszystkim przyjazna przestrzeń publiczna opracowana z myślą o mieszkańcach, odpowiednie wykorzystanie środowiska naturalnego, a także poszanowanie dla dziedzictwa kulturowego. Efektem mają być idealne miasta przyszłości, przyjazne mieszkańcom i środowisku. Warto podkreślić, że takie miasta już istnieją również w naszym kraju.
Z szacunków ONZ wynika, że w miastach żyje obecnie ponad 3,5 miliarda ludzi. To ponad połowa światowej populacji. Jednocześnie do 2030 roku udział ten prawdopodobnie zwiększy się do ok. 60 proc. Silna urbanizacja wpływa zarówno na intensywny wzrost gospodarczy, kulturalny, naukowy i społeczny, ale także powoduje niestety wzmożoną eksploatację zasobów naturalnych. Dlatego eksperci międzynarodowego Kongresu Nowej Urbanistyki określili zasady oraz standardy zrównoważonego miasta. Powinno być zaprojektowane i zrealizowane przy ograniczeniu do minimum negatywnego wpływu na środowisko. Budowa powinna być prowadzona w poszanowaniu zasobów naturalnych i dziedzictwa kulturowego. Takie rozwiązania są już stosowane w odniesieniu do dzielnic, a także całych miast zarówno w Europie i Stanach Zjednoczonych. Można wymienić m.in. dzielnicę Sztokholmu Hammarby Sjostad, poczdamskie Kirchsteigfeld czy Seaside na Florydzie.
Angielskie Poundbury do naśladowania
Do takich zrównoważonych miasteczek zalicza się także angielskie Poundbury. To przedłużenie miasta Dorchester w hrabstwie Dorset w Kornwalii. Budowa ruszyła w 1993 roku jako eksperyment urbanistyczny. Układ miasteczka zgodny był z wizją miast wytyczoną jeszcze w 1989 roku przez księcia Karola w książce „A vision of Britain”. Autorem projektu, realizowanego zgodnie z zasadami nowej urbanistyki, był światowej sławy architekt Leon Krier.
Miasteczko Poundbury stanowi integralną całość. Zaprojektowane zostało z myślą o mieszkańcach i ich potrzebach. Wszystkie urzędy, sklepy, szkoły i instytucje kultury powstały w bezpośrednim sąsiedztwie. Pozwala to na znaczne ograniczenie ruchu samochodów i przestawienie się na ruch pieszy czy rowerowy. Poundbury wyróżnia się także tym, że nie ma wyodrębnionej strefy podmiejskiej.
Obecnie w miasteczku żyje ok. 2,5 tys. osób, z czego zdecydowana większość prowadzi tu aktywność zawodową. Rozbudowa Poundbury wciąż trwa. Projekty sięgają kolejnych pięciu lat. Jak zatem mieszkańcy oceniają jakość życia? W publikowanych rankingach przodują pod tym względem właśnie dzielnice zrównoważone. Mieszkańcy doceniają przede wszystkim brak reklam, ogólną ciszę i brak nadmiernego ruchu pojazdów oraz utrudniających życie korków.
Siewierz Jeziorna polską jaskółką
Pierwszym i dotychczas praktycznie jedynym przykładem zrównoważonego budownictwa w naszym kraju jest dzielnica Siewierz-Jeziorna w średniowiecznym miasteczku Siewierz w woj. śląskim. Zaaranżowana została w nim przestrzeń wspólna, wdrożona wielofunkcyjna zabudowa oraz rozwiązania komunikacyjne przyjazne mieszkańcom. Zmienione zostało tym samym dotychczas obowiązujące podejście nastawione na dynamiczny rozwój centrum miast z zapleczem kulturalno-oświatowym i handlowo-usługowym oraz z sypialniami na ich obrzeżach.
Projekt dzielnicy Siewierz-Jeziorna jest realizowany od 2013 r. W efekcie będzie ona składała się z czterech samowystarczalnych części. W każdej z nich zaplanowany został niewielki ryneczek z odchodzącymi od niego ulicami oraz mieszczącymi się w pobliżu sklepami, szkołami, restauracjami czy kościołem. Podstawową przyjętą zasadą jest dostępność do wszystkich kluczowych instytucji i obiektów zaspokajających codzienne potrzeby w czasie nie dłuższym niż 5 minut. Dzięki temu życie ma stać się prostsze. To także sposób na promocję aktywności fizycznej i przestawienie się na ruch pieszy oraz pozostawienie samochodów pod domem. Powoduje to zdecydowane zmniejszenie emisji spalin.
Plan zakłada niską zabudowę Siewierza maksymalnie do 3 pięter z domami jedno- i wielorodzinnymi. Mają one także bezpośrednio sąsiadować z parkami. Uwagę zwraca się również na odpowiedni dobór materiałów budowlanych oraz ekspozycje budynków względem stron świata. Celem jest obniżenie kosztów eksploatacji oraz ochrona środowiska. Dodatkowym rozwiązaniem wspierającym działania ekologiczne będzie podziemny zbiornik na wody opadowe i roztopowe, wykorzystywane później do nawadniania terenów wspólnych. Wewnętrzne ulice Siewierz-Jeziorna dostosowane są do koncepcji przestrzeni współdzielonej. Zakłada ona, że ruch pieszy i samochodowy odbywa się na wspólnej drodze, nie ma jednocześnie znaków drogowych, sygnalizacji świetlnej ani wyodrębnionych krawężnikiem chodników.
Więcej informacji o Murapol Siewierz Jeziorna
Ekologia coraz ważniejsza
Głównymi czynnikami wpływającymi na potrzebę budowy zrównoważonych osiedli mieszkaniowych jest potrzeba coraz większej energooszczędności oraz dbania o środowisko naturalne. Inwestycje budowane z zastosowaniem ekologicznych rozwiązań zwrócą się z naddatkiem, a jednocześnie pozytywnie wpłyną na środowisko i naszą przyszłość.
