W języku polskim występuje wiele słów o pozornie podobnych znaczeniach. Jednak ich nieznajomość czy niezrozumienie może w praktyce rodzić poważne skutki. Do takich pojęć zaliczają się m.in. „zaliczka” oraz „zadatek”. Często używamy ich zamiennie, jednak ich znaczenie jest inne. Jaka jest różnica między zadatkiem a zaliczką? Odpowiadamy!
Podstawowe różnice między pojęciami „zaliczka” a „zadatek” dotyczyć będą kwestii:
- niewywiązania się z umowy z winy kupującego,
- niewywiązania się z umowy z winy sprzedającego,
- niewykonania umowy z przyczyn losowych,
- wykonania umowy w całości.
Czym jest zadatek?
Zadatek to pojęcie regulowane przez kodeks cywilny, a konkretnie trzy paragrafy znajdujące się w artykule 394. Dowiadujemy się z niego, że w razie niewykonania umowy przez kupującego, sprzedający może odstąpić od umowy i zachować otrzymaną kwotę zadatku. W odwrotnej sytuacji (niewykonanie umowy przez sprzedającego) kupujący, który przekazał zadatek, może żądać od sprzedającego sumy dwukrotnie wyższej (dwukrotność wpłaconego zadatku). Paragraf drugi mówi wyraźnie, że w razie wykonania umowy, zadatek ulega zaliczeniu na poczet kwoty zakupu, czyli strony, która go wpłaciła. Z kolei w paragrafie trzecim dowiadujemy się, że w razie rozwiązania umowy, zadatek powinien zostać zwrócony kupującemu, a obowiązek zapłaty kwoty dwukrotnie wyższej w tym przypadku nie ma zastosowania.
Czym różni się zaliczka od zadatku?
Zaliczka, w odróżnieniu od zadatku, nie została bezpośrednio uregulowana w Kodeksie cywilnym. Definiujemy ją na podstawie przepisów o umowach wzajemnych. Art. 494. KC mówi: „Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania”. Zaliczka to kwota, która jest częścią sumy płaconej, np. przy zakupie mieszkania. Jest ona wliczana w cenę świadczeń wynikających z umowy. Gdy realizacja nie dojdzie do skutku, zaliczka jest zawsze zwracana kupującemu, bez względu na to, która ze stron wycofa się z umowy. Wysokość kwoty zazwyczaj reguluje umowa. Zaliczki mogą być przekazywane na poczet pokrycia kosztów przez sprzedających.
Zaliczka a zadatek. Podsumujmy!
Wiemy już, czym jest zaliczka, czy zadatek jest zwrotny oraz w jakich przypadkach jest taka możliwość. Warto jednak podsumować najważniejsze różnice:
- Jeżeli umowa nie dojdzie do skutku, zaliczka zwracana jest kupującemu.
- Część zaliczki może być przekazana na poczet pokrycia kosztów sprzedającego.
- Zadatek zwracany jest w podwójnej wysokości kupującemu, jeżeli z umowy nie wywiąże się sprzedający.
- Jeżeli umowa nie zostanie zrealizowana z winy klienta – zadatek przepada.
- W przypadku rozwiązania umowy przez obie strony lub z braku winy żadnej ze stron, zarówno zadatek, jak i zaliczka zostają zwrócone.
