Bez względu na to, czy jesteś najemcą mieszkania, czy właścicielem wynajmowanego lokalu, koniecznie musisz znać swoje podstawowe prawa i obowiązki podczas podpisywania umowy najmu. Taka wiedza pozwala zabezpieczyć interesy obu stron i określa zasady bezproblemowej współpracy. Co należy do obowiązków wynajmującego? Jakie są prawa najemcy mieszkania? Co musi się znaleźć w umowie najmu?
Mimo, iż Polacy najczęściej decydują się na zakup własnego domu lub mieszkania, to warto wiedzieć, że rynek najmu lokali to jedna z ważniejszych gałęzi sektora nieruchomości. Najemcy najchętniej podpisują umowę średnio na ponad rok, a większość z nich podczas wyboru mieszkania kieruje się głównie wysokością czynszu. Na preferencje wpływa też lokalizacja, standard wykończenia oraz wyposażenia i rozkład lokalu. Nieważne, czy umowa jest podpisywana na pół roku, czy na 5 lat – warto zadbać o jej odpowiednie przygotowanie i zawarcie kluczowych zapisów określających prawa najemcy mieszkania i wynajmującego, które w przyszłości pomogą uniknąć nieporozumień pomiędzy stronami.
Prawa najemcy mieszkania i jego obowiązki
Bez wątpienia najważniejszym obowiązkiem najemcy mieszkania jest terminowe opłacanie czynszu i innych opłat, np. za media. Ustalona wcześniej z wynajmującym kwota powinna być zawarta w umowie i regularnie wpłacana przez najemcę w określony i dogodny dla obu stron sposób.
Warto wiedzieć, że właściciel mieszkania ma prawo obciążyć najemcę dodatkowymi kosztami za media, jeśli dojdzie do zwiększenia ich zużycia, ale równocześnie istnieje prawo najemcy do wglądu w rachunki. Wynajmujący może też podnieść czynsz — najemca może odmówić płacenia wyższej kwoty, ale wtedy właściciel może rozwiązać umowę po zakończeniu okresu wypowiedzenia.
Dodatkowo, najemca ma obowiązek utrzymywać mieszkanie we właściwym stanie technicznym i higieniczno-sanitarnym. Powinien też przestrzegać porządku domowego i nie dewastować części wspólnych w budynku. A co w przypadku zniszczeń lub remontu? Jeśli zaistnieje potrzeba naprawy, np. instalacji gazowej lub wodno-kanalizacyjnej, do której uszkodzenia doszło nie z winy najemcy, to koszty naprawy ponosi właściciel lokalu. Trzeba go jednak o tym najpierw poinformować.
Najemca nie ponosi też odpowiedzialności za zużycie rzeczy, które jest następstwem normalnego użytkowania. Jednak jeśli przykładowo wyleje wino na ścianę, sofę lub wykładzinę i plam nie da się usunąć, to wtedy sam musi pokryć koszty naprawy takiej szkody. Osoba najmująca musi też pamiętać, że bez zgody właściciela nie może dokonywać w mieszkaniu remontów czy większych zmian, które nie zostały uzgodnione z wynajmującym.
Prawa i obowiązki wynajmującego
Swoje prawa i obowiązki ma także osoba wynajmująca lokal. Co do nich należy? Podczas przekazywania mieszkania najmującemu, właściciel powinien przede wszystkim zadbać o to, by nieruchomość była w odpowiednim stanie umożliwiającym zamieszkanie, czyli wszelkie wady i usterki muszą zostać wcześniej usunięte. Obowiązkiem wynajmującego jest dokonywanie bieżących napraw, powstałych nie z winy najemcy. Uszkodzenia nie mogą ograniczać możliwości korzystania z lokalu, a na ich naprawę najemca może wyznaczyć odpowiedni termin. Jeśli dojdzie do sytuacji, że usterki nie zostaną usunięte na czas i koszt wynajmującego, to najemca może domagać się obniżenia kosztów czynszu lub też wypowiedzieć umowę z terminem natychmiastowym.
Co ważne, osoba wynajmująca lokal podczas podpisywania umowy ma prawo żądać wpłaty kaucji, która jest pewnym zabezpieczeniem, jednak nie może być wyższa niż wartość dwunastu czynszów za mieszkanie, a w przypadku najmu okazjonalnego nieprzekraczająca sześciu czynszów. W praktyce najczęściej właściciele lokalu proszą o jedno- lub dwukrotność czynszu. Jeśli mieszkanie zostanie oddane po zakończeniu umowy w takim samym stanie, to wynajmujący zwraca pełną kaucję.
Niezwykle ważnym obowiązkiem właściciela mieszkania jest też nienaruszanie miru domowego i zachowanie prywatności najemcy. O ile w niektórych, awaryjnych sytuacjach, wynajmujący może bez zgody najemcy wejść do lokalu, to jednak poza określonymi przypadkami nie ma prawa samodzielnie wchodzić do lokalu i niepokoić najemcy. Równocześnie, podczas podpisywania umowy, właściciel mieszkania ma prawo do weryfikacji tożsamości najemcy oraz pozyskania informacji o jego zatrudnieniu po to, by w przyszłości uniknąć ewentualnych problemów z regulowaniem opłat za najem.
Prawa obu stron
Jak widać, zarówno najemca, jak i wynajmujący mają swoje prawa i obowiązki, których warto przestrzegać, by cieszyć się spokojem i zgodą. Jeśli obydwie strony chcą uniknąć konfliktu, to powinny dokładnie omówić swoje wymagania i jasno postawić granice. Zatem w umowie, oprócz podstawowych zapisów, warto uregulować także inne, nurtujące kwestie, jak np. możliwość przebywania zwierząt w wynajmowanym mieszkaniu czy dalszy podnajem nieruchomości. Jeśli każda ze stron wykaże się zdrowym rozsądkiem i przestrzeganiem swoich obowiązków i praw, to można liczyć na naprawdę dobrą, długą i bezproblemową współpracę.
